Bij Corekees is het verkopen van obligaties aan de orde van de dag, maar wat is een obligatie eigenlijk? Hoe werken deze financiële producten, hoe definiëren we ze, waar komen ze vandaan, wat zijn de voor- en nadelen van obligaties en waar moet je op letten als je er eentje koopt? Ga er lekker voor zitten, want in deze longread vertellen we alles wat we weten over obligaties!

Laten we beginnen met een definitie

Obli-ga-tie. Volgens de Dikke van Dale is dit ‘een verhandelbare schuldbekentenis, schriftelijk bewijs dat iemand geld heeft uitgeleend (bijvoorbeeld aan de staat of een bedrijf)’. Deze definitie is kraakhelder, maar voor de volledigheid zullen we nog een klein beetje extra context geven: een obligatie is een financieel product dat het lenen van geld aan een partij voor een vastgestelde tijdsperiode behelst. In de basis zijn er twee soorten: bedrijfsobligaties en staatsobligaties. Het verschil zit ‘m – nogal wiedes – in de uitgevende instelling. Naast de vastgestelde tijdsperiode hebben obligaties altijd een rentetarief (vaak bekend onder de noemer ‘coupon’) vanaf het moment van uitgifte. Aangezien je initiële investering aan het einde van de looptijd van de obligatie wordt terugbetaald, is de rente van de obligaties de winst die aan jou wordt uitgekeerd. In simpele woorden: je leent een tientje aan een vriend of vriendin en hij of zij belooft jou na één jaar 11 euro terug te geven. Hierdoor teken je samen een contract. Het contract is de obligatie (mooi woord voor verplichting, vanuit het Franse woord obligatoire), één jaar is de looptijd en de 11 euro die je terugkrijgt bestaat uit je initiële lening van 10 euro + 10% rente (= 1 euro). Zo simpel is het.

Obligaties en andere effecten

Je hebt misschien weleens gehoord van de term ‘effecten’. Dit is een gebruikelijke term voor financiële instrumenten die verhandelbaar zijn op kapitaalmarkten. Naast obligaties zijn dit bijvoorbeeld aandelen, opties of futures. We zetten deze hier even onder elkaar.

1. Ten eerste zijn er natuurlijk aandelen.

Aandelen vertegenwoordigen eigendomsbelangen in een bedrijf. Niets meer, niets minder. Door aandelen te kopen, wordt je aandeelhouder van het bedrijf en heb je recht op een deel van de winst (dividenden) en eventuele waardestijging van de aandelen. De waarde van aandelen fluctueren op basis van de prestaties van het bedrijf en de algemene marktomstandigheden. 

2. Naast aandelen zijn er ook opties.

Dit zijn contracten die de houder het recht geven om effecten te kopen (call-optie) of te verkopen (put-optie) tegen een vooraf bepaalde prijs binnen een bepaalde periode. Opties worden vaak gebruikt voor speculatieve handel, risicobeheer of om rendementen te vergroten. Een voorbeeld: stel je bent beurshandelaar en je verwacht dat de aandelenkoers van een bepaald bedrijf gaat stijgen. In plaats van dan direct aandelen te komen kun je een call-optie kopen. Als je aandelenkoers stijgt kan je de optie uitoefneen en de aandelen kopen tegen de vooraf bepaalde prijs in plaats van de actuele koers. Op deze manier kun je profiteren van de stijging van de koers met een lagere initiëtele investering dan wanneer je de aandelen direct koopt.

3. Vervolgens de futures.

Dit zijn gestandaardiseerde contracten waarmee partijen zich verplichten om een bepaalde hoeveelheid effecten of grondstoffen op een specifieke datum in de toekomst te kopen of verkopen tegen een vooraf bepaalde prijs. Ze worden vooral veel gebruikt in de grondstoffenhandel en als instrument om toekomstige prijzen vast te leggen en daarmee risico’s af te dekken.

4. Ten slotte de obligaties!

Die hebben we in de paragraaf hierboven al kort behandeld, maar in de volgende paragraaf zullen we ook even naar de geschiedenis van Obligaties (Obli’s voor intimi) kijken.

Een korte geschiedenis van obligaties

Volgens ons aller Wikipedia vinden we de eerste voorbeelden van financiële markten in Sumer, een oude beschaving in de regio van Mesopotamië (het huidige Irak) tussen omstreeks 5500 en 1475 voor Christus. In Sumer functioneerde tempels – naast religieuze plekken – ook als banken waar je 20% rente kon krijgen op een uitstaande lening. De oudst bekende obligatie werd in 2400 voor Christus uitgegeven in de Sumerische stad Nippur. Deze obligatie garandeerde een betaling van graan door de uitgever en een bepaalde hoeveelheid maïs als onderpand voor het geval de uitgever de graan niet zou leveren. 

De eerstvolgende vermelding van obligaties vinden we in het Venetië van de 12e eeuw, waar de regering van de Italiaanse stadstaat obligaties uitgaf met 5% rente om oorlogen te financieren. Obligaties zijn dus vele malen ouder dan aandelen, die pas bestaan sinds 1602, toen de V.O.C. deze uitgaf om haar bedrijfsvoering te financieren.

Wat voor type obligaties zijn er eigenlijk?

In de basis bestaan er vier soorten obligaties. Namelijk staatsobligaties, bedrijfsobligaties, gemeentelijke obligaties en schatkist obligaties. Staatsobligaties worden uitgegeven door nationale overheden. Deze worden als relatief veilig beschouwd, terwijl bedrijfsobligaties worden uitgegeven door bedrijven en verschillende risiconiveaus hebben op basis van de kredietwaardigheid van het bedrijf. Hieronder zetten we de kenmerken en verschillen van deze type obligaties op een rij:

Staatsobligaties

Uitgegeven door nationale overheden om hun activiteiten te financieren of fiscale tekorten te beheren. Voorbeelden zijn obligaties van het Amerikaanse ministerie van Financiën.

Bedrijfsobligaties

Uitgegeven door bedrijven om kapitaal aan te trekken voor bedrijfsactiviteiten, uitbreiding of overnames.

Gemeentelijke obligaties

Uitgegeven door staats- of lokale overheden om openbare infrastructuurprojecten zoals scholen, snelwegen of nutsvoorzieningen te financieren.

Schatkist obligaties

Uitgegeven door overheden en beschouwen we als obligaties met een laag risico op wanbetaling. Schatkist obligaties zijn ook staatsobligaties, maar onderscheiden zich door een hele korte looptijd: nooit langer dan 5 jaar en in Nederland bijvoorbeeld maar 6 maanden. Ze worden vaak gebruikt als benchmark voor andere obligaties.

Wat zijn de voor- en nadelen van obligaties ten opzichte van andere effecten?

Alles heeft natuurlijk zo z’n voor- en z’n tegen. Wanneer we obligaties vergelijken met andere financiële producten zoals aandelen of derivaten dan zien we zowel voor- als nadelen. 

De voordelen van obligaties

De voordelen van obligaties zijn dat ze inkomsten genereren, helpen met kapitaalbehoud en bijdragen aan diversificatie van je portfolio. Obligaties bieden  – met hun regelmatige rentebetalingen – over het algemeen een vaste inkomstenstroom. Hierdoor zijn ze aantrekkelijk voor investeerders die op zoek zijn naar een stabiele kasstroom. Daarnaast worden obligaties over het algemeen als minder volatiel beschouwd dan aandelen en kunnen daarom een relatief veiligere beleggingsoptie zijn. Ze hebben bovendien een vaste looptijd en vervaldatum waarop de hoofdsom wordt terugbetaald. Ten slotte kunnen ze dienen als diversificatiemiddel binnen een beleggingsportefeuille. Dit omdat obligaties vaak een lage of negatieve correlatie met aandelen hebben. Dit betekend dat hun prestaties niet gelijk opgaan met die van de aandelenmarkten.Hierdoor kunnen ze gebruikt worden om het totale investeringsrisico te spreiden.

De nadelen van obligaties

1. Rente en inflatie

Uiteraard zijn er ook nadelen. Zo is het potentiële rendement lager omdat obligaties over het algemeen lagere rendementen bieden dan volatielere activa zoals aandelen. Daarnaast zijn ze gevoelig voor veranderingen in de rentestand en inflatie. Als de rentetarieven stijgen, daalt de waarde van bestaande obligaties met vaste rentebetalingen vaak, dit kan in theorie leiden tot kapitaalverlies. Omgekeerd kan een dalende rente juist leiden tot vermogenswinst… Inflatie zorgt er op zijn beurt weer voor dat de koopkracht van toekomstige rente- en hoofdsom betalingen wordt uitgehold. Als de inflatie hoger is dan de rente op de obligatie, kan het werkelijke rendement immers negatief zijn.

2. Liquiditeit

Ten slotte hebben obligaties ook nog een zogenaamde liquiditeitsrisico. Dit wil zeggen dat het vaak moeilijk is deze snel te verkopen zonder een aanzienlijk koersverlies. Dit geldt vooral voor obligaties uitgegeven door kleinere entiteiten of met langere looptijden, zoals die van Corekees. Daarom is het belangrijk om zorgvuldig naar je doelstelling te kijken, nooit meer dan 10% van je vermogen bij één aanbieder investeren. Daarnaast moet je nooit al je eieren in één enkel mandje plaatsen. 

Meer weten?

Volg een cursus obligatie-investeren bij Udemy, lees je in bij Investodia, of ga zelf aan de slag door te investeren in één of meerdere projecten van Corekees. Heb je nog vragen of opmerkingen over deze blog? Of wil je graag meer leren over Corekees en onze projecten? Plan dan gewoon geheel vrijblijvend een belafspraak met ons.