Blog
Waarom is herbebossing belangrijk? Het is een vraag die uiterst actueel is. Op tal van plekken in de wereld staan de bossen onder druk en dreigen zij in rap tempo geheel of gedeeltelijk te verdwijnen. Ontbossing heeft onder meer gevolgen voor het milieu en de opwarming van de aarde. De vraag ‘waarom is herbebossing belangrijk?’ verdient het dan ook om er eens uitgebreid bij stil te staan.
Wat is herbebossing?
Voordat je antwoord kunt geven op deze vraag zul je eerst moeten definiëren wat herbebossing nu eigenlijk precies inhoudt. Het gaat hier om het aanleggen van nieuw bos op plekken waar al eerder bos heeft gestaan. Het wordt daarom ook wel omschreven als de herbevolking van een gebied met bomen. Daarin verschilt herbebossing van bebossing. In dat geval is er namelijk sprake van het planten van bomen op een plek waar voorheen geen bos was te vinden.
Herbebossing vindt onder meer plaats om de leefomgeving te beschermen. Zo zijn bomen bijvoorbeeld nodig om bodemerosie te voorkomen. Daarnaast kunnen ze een belangrijke rol spelen als windvanger en het bieden van bescherming aan gewassen. Herbebossing is ook nodig om de productie van hout, cellulose, vezels, fruit of brandstoffen op peil te houden. Daarnaast wordt herbebossing toegepast bij het ontwikkelen van recreatiegebieden. In sterk verstedelijkte gebieden vormen bossen en parken de groene oase waarin je kunt wandelen, joggen, fietsen of relaxen in de ‘natuur’.
Waarom ontbossing?
Het feit dat bossen of delen daarvan zijn verdwenen, heeft verschillende redenen. De rol van de mens is daarin doorslaggevend. Veel bossen moesten plaatsmaken voor de landbouw en veeteelt of de mijnbouw. Ook verdwenen er stukken bos vanwege de groei van stedelijke gebieden of door het aanleggen van wegen. Daarnaast had de mens ook hout nodig bijvoorbeeld als brandstof, maar ook als bouwmateriaal en voor de papierproductie.
Bomenkap baart zorgen
Ontbossing is wereldwijd een serieus probleem. De bomenkap in het Amazonegebied haalt bijvoorbeeld regelmatig het nieuws. Mensen maken zich er terecht zorgen over. Als de ‘longen van de aarde’ steeds meer in omvang afnemen, heeft dat gevolgen voor de hele planeet. Ook in ‘ons’ eigen Paraguay verdwijnen er in rap tempo flinke stukken bos. Onderzoekers van de Universiteit van Gent ontdekten hierbij nog een milieubelastend neveneffect. Namelijk dat er veel oude koolstof uit de bodem vrijkomt in gebieden waar de bomen werden gekapt.
Van Holtland naar Polderland
Bomenkap is overigens geen ‘ver van mijn bed show’. Dichter bij huis zijn er in de loop van de geschiedenis ook veel bomen verdwenen. Ooit werd ons land ‘Holtland’ (houtland) genoemd. Duizenden jaren lang is het een gebied geweest dat vrijwel volledig bedekt was met woud. Kapte men eerst nog mondjesmaat, sinds de middeleeuwen kwam de bomenkap in een stroomversnelling. Dit had tot gevolg dat er al tijdens de ‘Gouden Eeuw’ (1602 – 1672) van het oorspronkelijke bosgebied in Nederland naar schatting nog maar zo’n twee procent over was. Nederland behoort ook nu nog tot een van de minst beboste landen van Europa.
Bossen steeds minder divers
Ook in de rest van Europa zijn er nog maar weinig oorspronkelijke bossen over. Het merendeel van de bossen die je nu in dit werelddeel aantreft, zijn het resultaat van herbebossing. Hiermee werd al in de 19e eeuw begonnen. Deze nieuwe bossen waren meestal veel minder divers dan de oude bossen. Men koos bij het herplanten vaak voor één boomsoort. Zo werd bijvoorbeeld op veel plaatsen de grove den aangeplant. Deze bomen waren bestemd voor de papierindustrie en dienden daarnaast als stutpaal in de mijnbouw.
Herbebossingsprojecten schieten uit de grond
Ontbossing omwille van de landbouw en veeteelt, door bebouwing en vervuiling vindt overal ter wereld plaats. Inmiddels is al bijna de helft van de oorspronkelijke bossen verdwenen. Vooral de laatste decennia speelt ook vervuiling een steeds grotere rol bij het verdwijnen van bossen. Als de ontbossing op deze manier door blijft gaan, dan zijn de gevolgen niet te overzien. Steeds meer mensen worden zich er dan ook van bewust dat herbebossing van levensbelang is. Zo pleitte Eurocommissaris Frans Timmermans in 2019 voor een ‘massale herbebossing in Europa en veel meer groene ruimte in de Europese steden’.
Verschillende landen zetten inmiddels in op het herbevolken van de groene omgeving en overal schieten herbebossingsprojecten uit de grond. Zo startte een land als China in 1999 al een megagroot herbebossingsproject. Miljoenen boeren krijgen betaald om hun landbouwgebied af te staan ten behoeve van bos. Doel van dit ‘Grain-for-Green’ programma is om de aantasting van het milieu, zoals grote overstromingen door bodemerosie, te beteugelen. De regering streeft ernaar om in 2030 zo’n 350 miljoen hectare extra bos te hebben geplant.
Waarom is herbebossing belangrijk?
Er zijn verschillende redenen waarom herbebossing belangrijk is. We zetten de 5 voornaamste redenen op een rij:
1. Herbebossing kan zorgen voor minder CO2 uitstoot
Bomen spelen een belangrijke rol bij het verminderen van de CO2-uitstoot. De toenemende milieuvervuiling in combinatie de toenemende ontbossing heeft er de afgelopen 50 jaar voor gezorgd dat de balans steeds meer verstoord is geraakt. De toename van de CO2 uitstoot heeft direct gevolgen voor het milieu en versterkt het broeikaseffect. Dit is een wereldwijd probleem. Bossen fungeren als de natuurlijke longen van de aarde. Zij ademen CO2 in en geven er zuurstof voor terug. Door meer bomen te planten neemt de luchtkwaliteit toe. Het leidt tot meer zuurstof en minder CO2 in de atmosfeer.
2. Herbebossing heeft een gunstige invloed op de leefomgeving
De kwaliteit van onze leefomgeving, wordt ook op andere manieren bepaald door de aanwezigheid van bomen. Zo beschermen zij de bodem tegen erosie, helpen ze de sedimentatie van rivieren te verminderen en reguleren ze de waterhuishouding. Dankzij herbebossing kunnen bodems meer water opnemen en omdat er minder zonlicht naar binnen komt, zal dat water minder snel verdampen.
Bossen kunnen ook zorgen voor meer regen. Niet voor niets spreekt men van ‘regenwouden’. Een Zwitsers onderzoek analyseerde de data van 5800 meetstations in heel Europa. Door steeds twee naburige en vergelijkbare meetstations, waarvan een in bosgebied en de ander op landbouwgrond, met elkaar te vergelijken, kwamen zij tot de conclusie dat het gemiddeld meer regent in de bosgebieden. Volgens de onderzoekers zou er door herbebossing van landbouwgrond meer regen kunnen vallen. Vooral in gebieden die steeds vaker te kampen hebben met toenemende droogte zou dit dus enig soelaas kunnen bieden.
3. Herbebossing biedt kansen voor meer biodiversiteit
Herbebossing kan een belangrijke rol spelen bij het herstellen van de biodiversiteit. Veel van de huidige bossen beschikken maar over een klein aantal boomsoorten. Door bij de herbebossing meer boomsoorten te integreren schep je meer diversiteit. Bossen zijn een stuk gezonder en weerbaarder wanneer er allerlei verschillende soorten groeien. Meer verscheidenheid in boom- en plantsoorten komt ook de leefomgeving van verschillende diersoorten en organismen ten goede en biedt nieuwe kansen voor een veel rijkere flora en fauna. Wat dat betreft zijn de regenwouden in Zuid-Amerika nog altijd een uitstekend voorbeeld van hoe een bos eigenlijk zou moeten zijn. Ze behoren tot de meest biodiverse bossen ter wereld waar een immense hoeveelheid aan verschillende bloemen, planten en bomen groeien, en talrijke diersoorten en organismen leven. Nu is een kopie van het regenwoud creëren een onmogelijke opgave, maar ze kunnen wel een bron van inspiratie zijn om tot meer biodiversiteit te komen.
4. Herbebossing heeft een positieve invloed op het lokale klimaat
De zomers zijn de laatste decennia een stuk warmer geworden. Zo heeft Nederland nu al het klimaat dat het midden van Frankrijk in de jaren ’70 van de vorige eeuw had. De warmere zomers zorgen voor extra veel hitte in de steden. Dit komt omdat de warmte langer aanwezig blijft in materialen zoals bijvoorbeeld beton. Bomen kunnen dit zogenaamde ’thermische eilandeffect’ verminderen. Zij zorgen voor meer schaduw en minder direct zonlicht. Investeren in groene steden d.m.v. (her)bebossing is dan ook een interessante uitdaging die kan zorgen voor wat meer verkoeling.
5. Herbebossing biedt economische voordelen
Net als vroeger al het geval was, biedt herbebossing ook financiële voordelen. De bossen leveren de mens nu eenmaal bruikbare materialen die voor allerlei doeleinden worden gebruikt. Veel mensen verdienen direct of indirect hun boterham dankzij de bossen. Wanneer je bijvoorbeeld een op papier gedrukt boek, krant of tijdschrift leest, heb je daar wel bomen voor nodig. Wil je op een natuur- en milieuvriendelijke manier gebruik van maken van deze bomen, dan is permanente herbebossing daarvoor een uitstekend middel. Dit wil zeggen dat je voor iedere boom die je kapt, op zijn minst een nieuwe boom herplant. Op die manier houden we onze wereld groen en leefbaar.
Wil jij zelf ook economisch voordeel halen uit herbebossing? Investeer dan in Project Pongamia! Plant samen met ons Pongamiabomen in Paraguay en ontvang een verwacht rendement van 7,8% per jaar.
