Duurzaamheid
Het klimaat is aan het veranderen. Van dit feit raken steeds meer mensen overtuigd. Sinds het begin van de industriële revolutie is het in Nederland bijna 2 graden warmer geworden. Vooral de laatste drie decennia zie je een duidelijke toename van de temperatuur. De thermometer wees in Nederland gemiddeld een hogere temperatuur aan dan in de 1400 jaar daarvoor. Ook wereldwijd is de verandering merkbaar. Er is steeds vaker sprake van droogte, overstromingen, hittegolven en zware stormen. Het lijkt er bovendien op alsof de verandering steeds sneller gaat. “Er is niets natuurlijks aan de nieuwe schaal waarop deze rampen gebeuren”, stelde Antonio Guterres, secretaris-generaal van de Verenigde Naties, onlangs bij de presentatie van een alarmerend klimaatrapport. De vraag ‘hoe ziet het klimaat eruit in 2030?’ is dan ook zeer actueel. Kunnen we het tij nog keren?
Klimaatsignaal ’21: klimaatverandering steeds urgenter
Een toenemend aantal droge lentes en zomers, vaker extreme buien tijdens de zomer en een grotere stijging van de zeespiegel dan tot nu toe werd aangenomen, dat zijn de klimaatrisico’s die het KNMI voor Nederland schetst in het rapport Klimaatsignaal ’21. Ook de Nederlandse eilanden overzee merken de verandering in het klimaat. Bonaire, St Eustatius en Saba moeten rekening houden met meer en heftigere orkanen die gepaard gaan met meer neerslag.
Volgens het Meteorologisch instituut kunnen er langere perioden van droogte en hitte gaan ontstaan. Dat was goed merkbaar tijdens de lente en zomer van 2022. Er was sprake van een lange periode van droogte, bovendien scheen de zon vaker dan normaal en we hadden enige tijd te maken met extreme hitte. Dit weerbeeld zou dus in 2030 en daarna eerder meer dan minder voorkomen. Langere periodes met hetzelfde weer zouden het gevolg zijn van het feit dat de straalstroom op 10 kilometer hoogte zwakker wordt naarmate het temperatuurverschil tussen de polen en de tropen minder wordt.
Hoe ziet het klimaat er eruit in 2030: scenario ’23
Momenteel werkt het KNMI aan de nieuwe klimaatscenario’s ’23 die de klimaatscenario’s ’14 gaan vervangen. Ze geven een beeld hoe het Nederlandse klimaat in deze eeuw waarschijnlijk zal veranderen en vormen een leidraad op weg naar 2030 en de decennia daarna.
Europese Unie: 55 procent minder uitstoot CO2 in 2030
Willen we de opwarming zoveel mogelijk beperken in 2030, dan moet de uitstoot van CO2 drastisch verminderen. Als dit lukt, kan de gemiddelde stijging van de temperatuur op aarde mogelijk onder de 1,5 graden Celsius blijven. Lukt dit niet en stijgt de temperatuur met meer dan 2 graden, dan wordt gevreesd dat de polen in versneld tempo gaan smelten. Dat heeft als gevolg dat de zeespiegel nog meer zal stijgen. De Europese Unie is zich hier ook van bewust en sloot in 2020 een akkoord dat ervoor moet zorgen dat de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 in 2030 met 55% is verminderd ten opzichte van 1990. Een eerder akkoord ging nog uit van 40% reductie. In 2050 zouden de landen van de Europese Unie volledig klimaatneutraal moeten zijn.
“Het gaat de verkeerde kant op”
Er is wereldwijd nog genoeg werk aan de winkel. De vraag is of de ernst van het probleem daadwerkelijk bij alle beleidsmakers doordringt. Zo trokken de Verenigde Naties (VN) in september 2022 nog maar eens aan de bel. “Het gaat de verkeerde kant op”, was de conclusie van een klimaatrapport van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) van de Verenigde Naties. Er wordt volgens het rapport nog te weinig gedaan. Als een ambitieuzere aanpak uitblijft, zal “de fysieke en sociaaleconomische impact van de klimaatverandering ‘verwoestend’ zijn”, luidde het strenge oordeel.
Hoe ziet het klimaat er eruit in 2030: meer armoede
Dat klimaatverandering tot meer armoede leidt, had de VN al eerder aangegeven in een rapport uit 2019. Het aantal mensen dat in 2030 in armoede komt te leven zou met 120 miljoen toenemen. Droogte en een tekort aan drinkwater kunnen er in sommige regio’s voor zorgen dat er een voedseltekort ontstaat, met honger en ondervoeding als gevolg. Dit kan leiden tot een fikse toename van het aantal ‘klimaatvluchtelingen’. Eerder dat jaar concludeerden onderzoekers van de universiteit van Stanford ook al dat de impact van de verandering van het klimaat op arme landen veel groter zal zijn dan op rijke landen. De kloof zal alleen maar groter worden. Het geeft aan dat klimaatverandering meer is dan alleen een milieukwestie. We moeten ook ernstig rekening houden met de sociaaleconomische gevolgen.
Zandzakken
Die kloof beperkt zich overigens niet alleen tussen arme en rijke landen. Dat bleek bijvoorbeeld tijdens de orkaan Sandy die in 2012 in New York voor een flinke ravage zorgde. Terwijl tienduizenden arme mensen wekenlang zonder stroom zaten en geen beroep konden doen op de zorg, werd het hoofdkantoor van Goldman Sachs beschermd door tienduizenden zandzakken.
Doemscenario of positief perspectief?
Hoe ziet het klimaat eruit in 2030? Als we niet voldoende maatregelen nemen, moeten we rekening houden met meer extreme hitte, overstromingen, droogte, zware stormen en een rappere stijging van de zeespiegel. Dat is geen rooskleurig vooruitzicht. Toch is er ook hoop, maar dat vraagt om een andere mindset. In plaats van een doemscenario te schetsen en de strijd tegen klimaatverandering te zien als een opoffering, kun je het ook benaderen vanuit een positief perspectief. Stel je eens een stad voor waar geen autoverkeer meer is te bekennen. Waar je vrij rondloopt en schone lucht inademt. Een frisse stad vol met parken en tuinen op de daken. Stel je een wereld voor waarin zon, wind en water ons volledig van energie voorzien. Een planeet die weer gezonde longen heeft, want we herplanten steeds meer bossen. We geven de natuur terug wat wij mensen hebben afgepakt. Zo’n toekomstbeeld, daar wordt ook ons klimaat vrolijk van.
Bronnen:
https://www.knmi.nl/kennis-en-datacentrum/achtergrond/knmi-klimaatsignaal-21
https://www.knmi.nl/producten-en-diensten/klimaatverandering
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/klimaatverandering/klimaatbeleid
https://www.wwf.nl/wat-we-doen/focus/klimaatverandering
https://www.weforum.org/agenda/2019/10/what-happens-if-we-beat-climate-change/
https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2022/09/13/klimaatrapport-wmo/
https://edition.cnn.com/2019/04/22/economy/inequality-climate-change/index.html
